Pensioen in Rusland

De omstandigheden waarin Russische burgers zich na hun pensionering bevinden, zijn moeilijk te benijden. Het nominale bedrag van de pensioenuitkeringen stijgt elk jaar, maar in reële termen wordt deze stijging bijna volledig ‘opgegeten’ door de inflatie. Hoe komt het dat ouderen, die vele tientallen jaren eerlijk voor de nationale economie hebben gewerkt, nu gedwongen zijn om te overleven, waarbij zij zich soms zelfs voedsel en noodzakelijke medicijnen ontzeggen, en praktisch onder de armoedegrens leven?

Hoewel het pensioenfonds nu beweert dat er geen arme ouderen in Rusland zijn, laten we eens kijken of dit waar is? Het feit dat het bedrag aan pensioenen in de regio’s niet onder het bestaansminimum ligt, wijst helemaal niet op de hoge levenskwaliteit van Russische gepensioneerden. Er bestaat zoiets als een leefloon voor gepensioneerden. Als het berekende pensioen lager is dan dat niveau, betaalt de staat het verschil. Het minimumpensioen in 2018 was dus 7.489 roebel (ongeveer $ 115). Dit bedrag moet op zijn minst worden gebruikt om huisvesting en nutsvoorzieningen te betalen en levensmiddelen te kopen, waarvan de prijzen eveneens onverbiddelijk stijgen, hoewel het consumptiepakket van gepensioneerden bescheidener is dan dat van de gemiddelde persoon in de werkende leeftijd. Om nog maar te zwijgen van het feit dat vele gepensioneerden gezondheidsproblemen hebben, soms ernstige, en dure geneesmiddelen of betaalde medische diensten nodig hebben. Sommigen zijn zelfs gedwongen hun huis of flat te verlaten en naar een kleinere accommodatie te verhuizen om hun energierekeningen te verlagen en op de een of andere manier rond te komen.

In 2018 hebben de Russische autoriteiten besloten de pensioenuitkeringen met 2,9% te verhogen, wat slechts 0,7% boven de officiële inflatie ligt. In werkelijkheid zal de reële maandelijkse toelage slechts 250 roebel (iets meer dan 3 USD) bedragen, waarmee de gepensioneerden een paar broden en een extra pak kefir of melk kunnen kopen, en dan verder kunnen «overleven» zoals voorheen.

De autoriteiten zijn echter zeer op hun hoede en weten hoe ze zichzelf in een goed daglicht moeten stellen. Vóór de verhoging van de pensioenuitkeringen spraken zij er maandenlang herhaaldelijk over als hun grote onschatbare verdienste. Maar laten we wel wezen, de jaarlijkse indexering van de pensioenen is in de wet verankerd, en het optrekken van de sociale uitkeringen tot het bestaansminimum is geen enkele verdienste, maar een directe verantwoordelijkheid van de staat.

In 2007 zeiden de Russische ambtenaren dat de pensioenen 40% van het loon (gederfde inkomsten door pensionering) moesten bedragen. Volgens Rosstat was het gemiddelde opgebouwde salaris in Rusland in het derde kwartaal van 2018 41.830 roebel, en het gemiddelde bedrag aan opgebouwde pensioenen was 13.352 roebel, terwijl de kosten van het bestaansminimum in het land 10.326 roebel per hoofd van de bevolking bedragen.

Alle ondernomen pensioenhervormingen zijn met welluidende beloften overladen, maar in de praktijk hebben zij de situatie op geen enkele wijze veranderd en soms zelfs verslechterd.

Laat me u eraan herinneren hoe het pensioen oorspronkelijk werd gevormd: werkgevers droegen 22% van het salaris over aan het Pensioenfonds, waarvan 16% een verzekeringspensioen was, waardoor pensioenen worden betaald aan alle gepensioneerden van vandaag, en 6% is een kapitaalgedekt pensioen, dat wil zeggen, het bedrag van ons geld op onze pensioenrekening. Maar vanaf 2014 was er een moratorium op het cumulatieve deel, dat nog steeds van kracht is. Uiteraard zal dit ook gevolgen hebben voor het bedrag van de betalingen aan de toekomstige gepensioneerden, want na de invoering van een dergelijke «bevriezing» en de overdracht van middelen naar de begroting van het pensioenfonds is het rendement van het gefinancierde deel bijna nul, en gezien het inflatiepercentage kan deze volledig negatief worden.

Bovendien werd in 2015 een puntensysteem ingevoerd ter vervanging van het cumulatieve systeem. Nu een eenvoudige menselijke vraag: “Wat voor pensioen krijg ik uiteindelijk?” het is niet mogelijk een exact antwoord te krijgen, het bedrag van het pensioen wordt verondersteld individueel te worden berekend. En veel burgers hebben de indruk dat ze in de maling worden genomen, omdat niemand volledig begrijpt hoe het systeem werkt. Een benaderend berekeningsschema is als volgt: aan het basisdeel van het pensioen, waarvan het bedrag minder dan vijfduizend roebel is, worden enkele punten toegevoegd die de gepensioneerde gedurende zijn hele werkzame leven opbouwt, voor elk punt wordt een bepaald bedrag aangeboden.

Aangenomen wordt dat een van de hoofdredenen voor de lage pensioenen in ons land de inherent lage lonen zijn. Laten we, om deze mythe te ontkrachten, nog eens kijken naar het puntensysteem, waarbij bijna niets afhangt an de persoon. Zelfs iemand met een hoog salaris kan fysiek niet meer verzamelen dan het vastgestelde maximum van iets meer dan 8 punten. Ook wordt nergens uitgelegd op welke basis de kosten per punt tot stand zijn gekomen, zij staan er gewoon en worden jaarlijks geïndexeerd.

De staat heeft de burgers aangemoedigd in het pensioenstelsel te investeren met de belofte van een goede oude dag met hoge uitkeringen, maar de vernieuwing van de punten heeft geleid tot een totaal verlies van vertrouwen bij de bevolking. Overigens zullen de «spelregels» weer veranderen, aangezien veel overheidsfunctionarissen zich herhaaldelijk hebben uitgesproken over de afschaffing van het pensioenpuntensysteem en hoe de pensioenen in 2019 en 2020 worden berekend, is nog onbekend.

Zoals u weet, zetten veel gepensioneerden, zelfs als ze de pensioengerechtigde leeftijd hebben bereikt, door verschillende omstandigheden hun arbeidsactiviteit voort. De staat kon hen niet met rust laten en legde een moratorium op de indexering van de pensioenen van werkende burgers op. De regering is ervan overtuigd dat de reële inkomens van werkende gepensioneerden al aan het stijgen zijn.

Volgens de prognose van het ministerie van Economische Ontwikkeling zal de economische groei pas in 2035 het niveau van het wereldgemiddelde bereiken. Maar werken aan de efficiëntie van het staatsbestuur en de economische processen, snijden in de salarissen van ambtenaren, de uitgaven voor het leger verminderen — dat is natuurlijk helemaal niet het scenario dat wij nodig hebben. Deze economische groei zal echter onder meer worden bereikt door een verhoging van de arbeidsparticipatie, die op haar beurt gedeeltelijk zal worden bereikt door een verhoging van de pensioengerechtigde leeftijd tot 60 jaar voor vrouwen en 65 jaar voor mannen. Daarom zal het aantal gepensioneerden tegen 2035 dalen met 7 miljoen mensen (of 23%), terwijl het zonder hervormingen met 5,4 miljoen zal toenemen. Tegelijkertijd is de verhoging van de pensioengerechtigde leeftijd gepaard gegaan met een scherpe daling van het niveau van de pensioenen zelf — hun verhouding tot gederfde inkomsten is gedaald van de huidige 35% tot 22%. In dit geval verliest ongeveer een vijfde van de bevolking van het land slechts, aangezien hun inkomen sterk daalt in vergelijking met anderen.

Volgens dezelfde prognose zullen de pensioenen in Rusland over 20 jaar met slechts 2,5% groeien (we hebben het over reële koopkracht). De besparingen die de verhoging van de pensioengerechtigde leeftijd oplevert, worden dus niet eens gedeeltelijk in de pensioenen gestoken en de kosten van de groei van de Russische economie zullen door de huidige en toekomstige gepensioneerden worden gedragen.

Deze hervorming roept ook vragen op bij burgers over de mogelijke volledige afschaffing van pensioenen voor werkende gepensioneerden. Hoewel veel deskundigen en de regering proberen deze «geruchten» te ontzenuwen met het argument dat het recht op pensioen in de grondwet is verankerd.